استارلینک در ایران
ترمینال‌های
استارلینک به ایران قاچاق شده‌اند – اما چقدر می‌توانند مؤثر باشند؟ گزارش‌ها حاکی
از این است که ترمینال‌های ارتباطات ماهواره‌ای استارلینک به ایران قاچاق می‌شوند
تا از محدودیت‌های اینترنتی عبور کنند.
پس از مرگ
مهسا امینی، زن 22 ساله، در بازداشت پلیس در ماه گذشته، اعتراضات در سراسر کشور
گسترش یافت. مقامات برای سرکوب ناآرامی‌ها، خدمات اینترنتی در سراسر کشور را قطع
کردند.
از آن زمان،
ایلان ماسک، مدیرعامل SpaceX، با هیاهوی زیاد اعلام کرد که استارلینک را
در ایران فعال کرده است و دولت ایالات متحده نیز محدودیت‌های صادراتی خدمات
ارتباطی را در این راستا کاهش داده است.
این سرویس به
کاربران اجازه می‌دهد تا از یک مجموعه از هزاران ماهواره در مدار پایین زمین از
طریق گیرنده‌های زمینی استفاده کنند و سرعت دانلود تا 350 مگابیت بر ثانیه را
ارائه می‌دهد و به دلیل ارتفاع کم ماهواره‌ها، تاخیر بین 20 تا 40 میلی‌ثانیه دارد.
با این حال،
این کار هیچ‌گاه ساده نخواهد بود. با وجود ممنوعیت تراکنش‌های بانکی بین‌المللی در
ایران، ایرانیان قادر نخواهند بود ترمینال‌های مورد نیاز برای دسترسی به این سرویس
را خریداری کنند.
اما اکنون،
گزارش‌هایی در حال ظهور است که ترمینال‌های استارلینک به کشور قاچاق می‌شوند. کریم
سجادپور از بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی ویدئویی را در توییتر به اشتراک
گذاشته است که به گفته او نشان می‌دهد تجهیزات در راه کشور هستند. او می‌گوید: “آنها ده‌ها
ترمینال به ایران ارسال کرده‌اند و قصد دارند مقیاس کار را گسترش دهند.”
“این
تلاش‌ها هنوز در مراحل ابتدایی هستند، اما آنها شواهدی دارند که نشان می‌دهد
ترمینال‌ها کار می‌کنند و ادعا می‌کنند که اقدامات احتیاطی اضافی برای کاهش خطرات
برای کاربران اتخاذ کرده‌اند. ویدیوهایی نیز از ترمینال‌های استارلینک در حال
استفاده در داخل کشور شروع به پخش شدن کرده است.”
در همین حال،
فیروز نادری، مدیر سابق ناسا، می‌گوید که حدود ۳۰ ترمینال استارلینک در
ایران فعال هستند که توسط گروه‌های مختلف تأمین شده‌اند.
او می‌گوید:
“به عنوان یک مورد آزمایشی، این یک قدم خوب است و شاید موارد بیشتری در پی آن
بیاید.”
در دو سالی که
از تأیید سرویس اینترنت ماهواره‌ای اسپیس‌ایکس توسط واشنگتن می‌گذرد، یک شبکه
زیرزمینی جهانی از قاچاق و حمایت، اینترنت بدون سانسور را به هزاران نفر در جمهوری
اسلامی رسانده است.
محمد در یک
کوچه نزدیک به آپارتمانش در یک شهر در جنوب ایران منتظر بود. این مشاور ۳۸ ساله ساخت‌وساز قرار بود
با نماینده فروشنده‌ای که در تلگرام پیدا کرده بود ملاقات کند و آماده بود تا ۷۰۰ دلار آمریکایی را در ازای
دریافت یک قطعه فناوری غیرقانونی که باور می‌شود تهدیدی برای رژیم تهران باشد،
تحویل دهد: یک ترمینال استارلینک که به او دسترسی رایگان و بدون سانسور به اینترنت
می‌دهد.
استارلینک،
سرویس اینترنت ماهواره‌ای ساخته شده توسط اسپیس‌ایکس، در ایران ممنوع است، کشوری
که برخی از محدودکننده‌ترین اینترنت‌ها در جهان را دارد. فروشگاه‌های اپل و گوگل و
اپلیکیشن‌هایی مانند اینستاگرام و اسلک توسط سانسورچی‌های دولتی مسدود شده‌اند، که
اغلب افرادی را که نظراتی ضداسلامی یا انتقادی از جمهوری اسلامی بیان می‌کنند،
دستگیر می‌کنند.
اما استفاده
از استارلینک در دو سال گذشته از زمانی که ایلان ماسک، بنیان‌گذار میلیاردر اسپیس‌ایکس،
سرویس را فعال کرد، افزایش یافته است؛ اقدامی که قاچاقچیان را تشویق کرد تا
ترمینال‌ها را به ایران قاچاق کنند. تهدید به جریمه و زندان نتوانسته است بازار
سیاه را متوقف کند، بازاری که توسط یک جنبش فعالان برای رساندن اینترنت به دست
مردم تغذیه می‌شود. اکنون، فوربس گزارش می‌دهد که تا ۲۰,۰۰۰ نفر به دسترسی اینترنت
پرسرعت دست یافته‌اند که تقریباً غیرممکن است برای جمهوری اسلامی سانسور شود، چه
برسد به اینکه آن را متوقف کند.
این مقدار
تنها یک بخش کوچکی از ۸۹
میلیون نفری است که در ایران زندگی می‌کنند. و قیمت‌های سرسام‌آور فروش مجدد به
این معناست که ترمینال‌ها تنها برای تعداد معدودی از افراد مرفه قابل دسترسی هستند
— آنها بین ۷۰۰
تا ۲,۰۰۰
دلار فروخته می‌شوند، در حالی که قیمت خرده‌فروشی معمولی در آمریکا ۲۵۰ دلار است. (حقوق ماهانه
متوسط ایرانیان حدود ۲۵۰
دلار است.)
خدمات
استارلینک همچنین به هزینه ماهیانه ۷۰
دلاری نیاز دارد که به دلیل تحریم‌های آمریکایی علیه بانک‌های ایرانی، فرآیند
پیچیده‌ای را شامل می‌شود که نیاز به استفاده از ارز دیجیتال و کارت‌های اعتباری
پیش‌پرداختی دارد. علاوه بر این، کاربران باید یک هزینه یک‌بار ۲۰۰ دلاری برای فعال‌سازی حساب
خود در کشوری متفاوت از جایی که خریداری شده، پرداخت کنند.
اما برای
کسانی که قادر به پرداخت این هزینه‌ها هستند و تحمل ریسک را دارند، دلایل برای خرید استارلینک از مسائل عادی گرفته تا
سیاسی متفاوت است. فوربس با چندین کاربر استارلینک در ایران صحبت کرده که برای
آنها اینترنت بدون فیلتر به معنای سرعت بالاتر در تماس‌های ویدیویی و بازی‌های
آنلاین، دسترسی آزاد به شبکه‌های اجتماعی و توانایی بیان هر چیزی که می‌خواهند است
— و همچنین روش بهتری برای سازماندهی علیه دولت.
“استفاده
گسترده از استارلینک در ایران می‌تواند انقلاب تکنولوژیکی باشد که مدت‌ها در
مبارزه با سرکوب دیجیتال رژیم منتظر آن بوده‌ایم”، گفت احمد احمدیان، مدیر
اجرایی گروه فعالان هولستیک رزیلیانس مستقر در لس آنجلس. “مثل اینکه رادیو
آزادی اروپا دیوار پروپاگاندا اتحاد جماهیر شوروی را شکاند، استارلینک می‌تواند
پرده آهنین دیجیتال جمهوری اسلامی را پاره کند.”
برای محمد، که
نام خانوادگی‌اش به منظور حفظ هویتش توسط فوربس محرمانه نگه داشته می‌شود،
استارلینک به او در کارش کمک خواهد کرد، که نیاز به ارتباط با مشتریان خارجی در
کانادا دارد. سرعت اتصال اینترنت کشورش که به‌طور معروف کند است، کسب‌وکار او را
با مشکل مواجه کرده است؛ او گاهی اوقات قادر نبوده است به دراپ‌باکس مشتریان خارجی‌اش
دسترسی پیدا کند و فایل‌ها و اسناد حرفه‌ای را منتقل کند.
بعد از اینکه
او یک فروشنده را در نس‌نت، کانال تلگرامی فارسی‌زبان که استفاده از استارلینک را
ترویج می‌دهد، پیدا کرد و با فرد تحویل‌دهنده ملاقات کرد، به فوربس گفت که روند
دریافت ترمینال خود بسیار ساده بود. “من مکان را برای پیک فرستادم و مانند
پیتزا آن را دریافت کردم”، او گفت.
علاوه بر کمک
به مردم برای دستیابی به استارلینک‌ها، نس‌نت همچنین ویدیوهای یوتیوب با راهنمایی‌های
گام به گام برای راه‌اندازی و مشکلات فنی منتشر می‌کند. این ویدیوها عمدتاً توسط
یک زن ایرانی که ۱۰
سال در اروپا زندگی کرده است و خواسته بود هویتش محفوظ بماند ساخته می‌شود؛ او در
ویدیوها با صورت مخفی از دوربین حضور دارد تا حریم خصوصی خود را حفظ کند. او به
فوربس گفت که یک اتصال اینترنت باز، بدون فیلتر و پرسرعت می‌تواند تغییرات بزرگی
در زندگی ایجاد کند.
او گفت:
“ایده اینترنت نامحدود برای بسیاری از ایرانیان تقریباً غیرقابل باور است.
این مانند یک فرد تشنه در وسط بیابان است که ناگهان یک چاه پیدا می‌کند. ابتدا،
نمی‌تواند باور کند که واقعی است. سپس، هرچقدر که می‌تواند می‌نوشد.”
استارلینک
اولین بار در سال 2022 به ایران آمد. مردم به خیابان‌ها آمدند به دنبال قتل مهسا
امینی، زن 22 ساله‌ای که توسط پلیس دستگیر شده، نگهداری و به گزارش‌ها، در زمان
بازداشت به دلیل نپوشاندن کافی موها و دست‌ها، کتک خورده بود. برای سرکوب اعتراضات
گسترده، دولت ایران اینترنت را قطع کرد — یک تاکتیک که برای سرکوب شورش‌ها به طور
منظم از آن استفاده کرده است.
این اعتراضات
الهام‌بخش وزارت خزانه‌داری و وزارت امور خارجه ایالات متحده شد تا استثنایی برای
تحریم‌ها برای خدمات ارتباطی فراهم کنند، و سه روز بعد، ماسک سرویس استارلینک را
در ایران فعال کرد.
او در آن زمان
گفت: “این نیازمند استفاده از ترمینال‌ها در کشور است، که من مشکوک هستم که
دولت از آن حمایت کند، اما اگر کسی بتواند ترمینال‌ها را به ایران وارد کند، آنها
کار خواهند کرد.” ماسک و اسپیس‌ایکس به درخواست برای اظهار نظر پاسخ ندادند.
آخرین دیدگاه‌ها